اسید سولفوریک: اطلاعات کلیدی و کاربردهای صنعتی
اسید سولفوریک مایعی بی‌رنگ و روغنی است که از نظر شیمیایی بسیار پرکاربرد و قدرتمند می‌باشد. این اسید با آب ترکیب شده و در هنگام رقیق‌سازی گرمای زیادی آزاد می‌کند. به همین دلیل هنگام کار با آن باید احتیاط کرد، زیرا اسید سولفوریک فلزات و بافت‌های بدن را به شدت خورده و می‌سوزاند. همچنین باعث زغال‌شدن چوب و مواد آلی می‌شود، اما به ندرت موجب آتش‌سوزی می‌گردد.
قرار گرفتن طولانی‌مدت در معرض مقادیر کم یا تماس کوتاه با مقدار زیاد آن می‌تواند به سلامت انسان آسیب بزند. این محصول نقش مهمی در تولید کودهای شیمیایی، تصفیه نفت خام و ساخت مواد شیمیایی دارد. صنایع نفت و گاز نیز از آن به عنوان یک اسید قوی در سیستم‌های حفاری چاه‌ها استفاده می‌کنند.
کاربردها در ترکیه
در ترکیه، از اسید سولفوریک (H₂SO₄) به طور گسترده در صنایعی مانند تولید باتری، ساخت رنگ و تصفیه فلزات استفاده می‌شود. در هنگام حرارت‌دهی، بخارات سمی آزاد می‌کند و بنابراین باید با احتیاط کامل جابجا شود. این مایع حیاتی در کارخانه‌های شیمیایی از ترکیب گوگرد، آب و صفحات آهنی تولید می‌شود. همچنین در استخراج سنگ اورانیوم در حفاری‌های معدنی الکتریکی نیز کاربرد دارد.
ویژگی‌ها
اسید سولفوریک به طور طبیعی در اثر اکسید شدن مواد معدنی سولفیدی در سنگ‌ها تشکیل می‌شود. شکل‌های رقیق آن نیز در جو، به دلیل اکسید شدن دی‌اکسید گوگرد و پدیده باران اسیدی به وجود می‌آید. در صنعت، این اسید از واکنش آب با تری‌اکسید گوگرد تولید می‌شود. نقطه جوش بالای آن (۳۳۷ درجه سانتی‌گراد) و چگالی زیاد (۱.۸۴ گرم بر میلی‌لیتر) باعث پایداری و دوام بالا در کاربردهای سنگین صنعتی می‌شود.
گریدها و کاربردهای آن‌ها
این محصول در غلظت‌های مختلف تولید می‌شود که هر یک برای صنایع خاصی طراحی شده است:
اسید باتری: ۲۹ تا ۳۲٪
اسید چمبر: ۶۲ تا ۷۰٪
اسید تاور: ۷۸ تا ۸۰٪
از این اسید در فرآوری مواد معدنی، تصفیه فاضلاب و تولید مواد شوینده استفاده می‌شود. همچنین اسید سولفوریک به عنوان الکترولیت در باتری‌های سرب-اسیدی استفاده می‌شود و عملکرد آن‌ها را تضمین می‌کند.
نحوه نگهداری و ایمنی
به دلیل خاصیت اکسیدکنندگی قوی، این ماده بسیار خطرناک است. تماس با پوست باعث سوختگی شدید می‌شود و در صورت تماس با چشم می‌تواند منجر به نابینایی گردد. بلعیدن آن نیز می‌تواند کشنده باشد. هنگام کار با اسید سولفوریک باید همیشه از تجهیزات حفاظتی مناسب مانند دستکش، عینک و لباس مقاوم استفاده شود.
با وجود خطرات زیاد، این ماده همچنان یکی از مهم‌ترین ترکیبات در صنایع و حتی مصارف خانگی مانند شوینده‌های لوله و تولید کودهای شیمیایی است.
در هنگام کار با اسید سولفوریک همیشه با آگاهی و احتیاط عمل کنید تا ایمنی در تمام محیط‌ها حفظ شود.